ŚCIEŻKA NAUKI W OPARCIU O KONCEPCJE NAUKOWE
Tysiące odcieni jesieni
Cele ogólne:
- Stwarzanie okazji do przebywania na łonie natury;
- Kształtowanie umiejętności wyszukiwania naturalnych narzędzi do realizacji celów działań;
- Poznawanie procesu wzrostu/ uprawy roślin;
- Wzbogacenie wiedzy na temat roślin jesiennych;
- Kształtowanie rozumienia roli recyklingu;
- Bycie w zgodzie z naturą;
- Kształtowanie zrozumienia roli pracy zespołowej;
- Kształtowanie postawy cierpliwości.
Zamierzone rezultaty uczenia się:
Dziecko:
- Ćwiczy umiejętność empatyzowania ze zwierzętami – przyjmowania ich perspektywy;
- Wyjaśnia proces uprawy roślin;
- Wymienia rośliny jesienne;
- Staje się bardziej cierpliwy;
- Ćwiczy umiejętności recyklingu;
- Okazuje szacunek wobec dla innych ludzi i świata natury;
- Dba o rośliny (upewniając się, że mają wystarczająco dużo światła, wody itp.);
- Rozwija wrażliwość sensoryczną;
- Angażuje się w kontakty z naturą.
Ewaluacja:
W każdych zajęciach zaprojektowano ewaluację wstępną i końcową. Jednak ważne jest, aby na początku i na końcu ścieżki ocenić wiedzę i postawy dzieci w zakresie trzech filarów zrównoważonego rozwoju. Według Kahrimana-Öztürka i in. (2012), każdy filar zrównoważonego rozwoju ma dwa lub trzy wskaźniki:
Środowiskowy: redukcja / ograniczanie (tj. robienie więcej mniejszym kosztem) i ponowne wykorzystywanie (tj. wykorzystanie materiałów wielokrotnego użytku);
Społeczny: respekt wobec natury (tj. szanuj naturę i kompetencje), przemyślenie (np. wartości rzeczy) i refleksja (np. nad różnicami kulturowymi na świecie);
Ekonomiczny: recykling (tj. ponowne wykorzystanie zużytych materiałów i surowców) i redystrybucja (tj. używanie zasobów w sposób bardziej równomierny, sprawiedliwy).
Autorzy zaproponowali wywiad oceniający postawę dzieci w zakresie 3 filarów zrównoważonego rozwoju według nastepujących pytań:
- Niektóre dzieci używają obu stron kartki podczas rysowania lub pisania, ale inne używają tylko jednej strony. Co ty o tym myślisz?
- Niektóre dzieci nigdy nie zakłócają spokoju zwierzętom spotkanym w naturze, ale inne dzieci lubią łapać lub niepokoić zwierzęta. Co ty o tym myślisz?
- Niektóre dzieci wkładają przedmioty nadające się do recyklingu do specjalnego kosza, a inne po prostu wyrzucają na śmietnik. Co ty o tym myślisz?
- Niektóre dzieci oddają swoje stare zabawki innym lub używają ich ponownie na różne sposoby. Ale inne dzieci wyrzucają stare, niepotrzebne zabawki. Co ty o tym myślisz?
- Niektóre dzieci lubią mieszkać w zatłoczonych miejscach, takich jak miasta i miasteczka, ale inne chciałyby mieszkać w miejscu, gdzie jest więcej roślin, drzew i zwierząt. Co ty o tym myślisz?
Proponujemy wykorzystać te pytania do wstępnej i końcowej ewaluacji ścieżki uczenia się, by sprawdzić, czy nastąpiła zmiana postaw i przekonań dziecięcych. Jednak jako główny wskaźnik ewaluacji zalecamy systematyczną obserwację zachowania dzieci.
Struktura ścieżki:
Ścieżka składa się z 3 aktywności – na realizację zajęć potrzeba około 2 tygodni. Nauczyciel powinien rozpocząć od zajęć wprowadzających, aby ocenić, co dzieci już wiedzą o jesieni i zbudować motywację do dalszego uczenia się.
Etap I – Budowanie tamy: działamy jak małe bobry
Pierwsze ćwiczenie polega na wprowadzeniu/ przygotowaniu do eksperymentu – nauczyciel wyjaśnia, w jaki sposób bobry wpływają na krajobraz jesienią. Bobry budują tamę/ zaporę, aby stworzyć głęboki, spokojny basen z wodą, w którym mogą zbudować dom i zabezpieczyć się
przed drapieżnikami. Zapora spowalnia wodę, więc ich dom nie zostaje zmyty. Stworzony w ten sposób basen jest miejscem, w którym przechowują pod wodą świeże gałęzie jako źródło jedzenia na okres jesieni. Doświadczenie odbywa się dzień po opadach deszczu, w miejscu, w którym jest
mała tafla/ strumyk wody. Prosimy dzieci, aby zastanowiły się, jak bobry zwykle wpływają na
krajobraz przy użyciu naturalnych materiałów do blokowania przepływu rzek. Wyzwanie polega na wykorzystaniu naturalnych materiałów znalezionych w otoczeniu, aby spróbować zbudować tamę/ zaporę i kontrolować w ten sposób ruch wody.
- Budowanie tamy: działamy jak małe bobry – Mentalizowanie i zachowywanie się jak bobry
Etap II – Tworzenie miniaturowego jesiennego ogrodu w przedszkolu
Drugi etap przewiduje dwie formy przygotowania: jedną na temat cyklu życia roślin, poświęconą poznaniu roślin, które zwykle dojrzewają jesienią – rozpoznawaniu ich cech. Drugie zajęcia powinny dotyczyć pojęcia recyklingu – jego znaczenia dla społeczeństwa. Eksperyment polega na sadzeniu sadzonek roślin w specjalnie przygotowanych doniczkach z recyklingu (wykonanych z plastikowych butelek). Dzieci powinny opracować plan uprawy swoich roślin i wziąć odpowiedzialność za ich pielęgnację.
- Tworzenie miniaturowego jesiennego ogrodu w przedszkolu – Budowanie doniczek z surowców wtórnych; sadzenie i pielęgnacja roślin i kwiatów
Etap III – Jesienny eksperyment sensoryczny
Trzeci etap polega na stymulacji zmysłów (tj. wzroku, dotyku, słuchu i węchu) przez naturę. Składa się z czterech eksperymentów: wzrok: Wręczamy każdemu dziecku żeton w innym kolorze i rzucamy wyzwanie, aby znaleźć odpowiednik/ parę pasującą do tego koloru w naturze. Wspólnie oceniamy, które kolory były najłatwiejsze i najtrudniejsze do dopasowania i dlaczego (np. może niektóre kolory jest łatwiej, a inne trudniej znaleźć jesienią); dotyk: Rozdajemy małym zespołom dzieci tekturowe pudełka na sześć jaj i rzucamy wyzwanie: trzeba znaleźć 6 materiałów, z których każdy wydaje się inny w dotyku tak, aby zapełnić wszystkie przedziały w pudełku; słuch: dzieci siedzą cicho na zewnątrz z otwartą ręką. Mogą zamknąć rękę, gdy tylko usłyszą dźwięk (chwycić/ złapać dźwięk). Prosimy dzieci, aby odtworzyły dźwięk, który złapały i pozwoliły mu w ten sposób wrócić do natury; zapach: dzielimy dzieci na małe zespoły i rozdajemy garnki z wodą i kijem. Wyzwanie polega na tym, by stworzyć zapach przy użyciu znalezionych w naturze materiałów, wymyślając w ten sposób perfumy pachnące jesienią.
Sugeruje się przeprowadzenie jednego eksperymentu na dzień i rozpoczęcie tego etapu od zajęć propedeutycznych o zmysłach, a także dodatkowych zajęć, podczas których dzieci tworzą potrzebne materiały (np. kolorowe żetony) przy użyciu surowców pochodzących z recyklingu.
- Jesienny eksperyment sensoryczny – Rozwijanie zmysłów poprzez naturę
